شورای ملی مقاومت نطنز را کشف نکرد
جفری گلن لوییس *
28 اکتبر 2006
بحث دربارهی اینکه آیا ایران یک برنامهی سانتریفیوژ مخفی ایجاد کرده یا نه من را دیوانه میکند.
منظورت چیزی غیر از آن است که ما پیدا کردهایم؟
و منظورم از ما، ایالات متحده است. یا حداقل جامعهی اطلاعاتیاش.
آنطور که من از ترتیب زمانی وقایع اطلاع دارم، ایالات متحده، با اطلاع کامل از اینکه ایران برنامهی سانتریفیوژ مخفی دارد، مشاهده کرد که ایران دو گودال خیلی بزرگ در نزدیکی نطنز حفر کرده است. آن وقت بود که جریان را به آژانس بینالمللی انرژی اتمی اطلاع داد. تقریباً در همان زمان، یک نفر این اطلاعات را به گروه ناراضی ایرانی یعنی شورای ملی مقاومت ایران انتقال داد که آنها هم اطلاعات دست دوم را در یک کنفرانس مطبوعاتی با جزییات غلط منتشر کردند.
این چیزی است که از اظهارنظرها مشخص شده. بنابراین فکر کنم باید با استفاده از اطلاعاتی که در دست داریم ترتیب زمانی را بررسی کنیم. (بیشک وقتی این موضوعات از طبقهبندی خارج شوند نوههایتان از موضوع مطلع میشوند.)
کل بحث عمومی در آگوست سال 2002 آغاز شد، وقتی که شورای ملی مقاومت ایران نطنز را بهعنوان تأسیسات اتمی اعلام نشده (واقعاً؟!) و مسؤول تولید سوخت هستهای (نه آنقدرها) شناسایی کرد.
اما در دسامبر 2002، مارک هیبس گزارش داد (نسخهی اینترنتی پیدا نشد) که ایالات متحده قبل از آنکه شورای ملی مقاومت بتواند تصاویر بزرگ و واضح ماهوارهای را که منتشر کرد، بخرد، دربارهی مکان و اهداف نطنز به آژانس بینالمللی انرژی اتمی گزارش داده بوده:
« مسؤولان غربی به Nuclearfuel گفتند که بهمدت حدود یکسال، تحلیلگران در آزمایشگاههای ملی و نهادهای اطلاعاتی ایالات متحده، بر اساس تصاویر ِ با وضوح ِ بالای شناسایی، و با اطلاعات کسب شده، بیش از پیش مظنون شدند که ایران در حال ساخت تأسیسات مخفی غنیسازی اورانیوم در نطنز و یک مرکز تولید آب سنگین در اراک بوده است.
…
منابع گفتند که حدود شش ماه پیش، مقدار محدودی از اطلاعات حساس از یافتههای ایالات متحده، از جمله مختصات دقیق جغرافیایی محلها، به آژانس انرژی اتمی ارائه شدند. مسؤولان میگویند در آن زمان آژانس چند تن از پرسنل خود را در وین موظف کرد که دادهها را با استفاده از تصاویر ماهوارهای تجاری از این دو مکان مورد بررسی قرار دهند. » (1)
البرادعی نیز در گفتوگو با علیاکبر دارینی از آسوشیتدپرس، این شش ماه را تأیید نمود. (2)
در دسامبر 2002، آیاسآیاس تصاویر ماهوارهای نطنز را منتشر کرد (3)، و توضیح داد بعید است که این سایت حاوی تأسیسات تولید سوخت باشد، اما احتمالاً یک مرکز غنیسازی اورانیوم… و به احتمال زیاد… امکانات سانتریفیوژ گاز را دارا است.
کوری هیندرشتاین از آیاسآیاس، در مصاحبه با سیانان، اولین کسی بود که بهصورت علنی نطنز را یک تأسیسات برای سانتریفیوژ گاز عنوان کرد. (4)
اما ظاهراً گزارش هیبس و تأیید آیاسآیاس باعث آن نشد که کسی به این امر توجه کند که شورای ملی مقاومت (که فقط اطلاعات دست دوم را گزارش کرده بود) این مکانها را پیدا نکرده است.
در فوریه سال 2004، رییس سابق سیا جورج تنت رویکرد صریحتری را اتخاذ کرد و تصریح نمود که اینکه جامعهی اطلاعاتی متعجب شده کاملاً غلط است (5). در ماه می 2005، مایکل ایزیکف و مارک هوزنبال از نشریهی نیوزویک با استناد به سخنان مسؤولان ارشد کنونی و سابق امنیت ملی امریکا (6) تأکید کردند که همهی افشاگریهایی که مجاهدین خلق علناً بهنام خود مدعی آنها هستند… قبل از علنیسازی توسط مجاهدین، بهشکل محرمانه و از جانب دیگر منابع، به سیاستگذاران امریکایی گزارش شده بودند.
بخشی از مشکل اینجا است که منابع اطلاعاتی ایالات متحده نمیخواهند بگویند از کجا میدانستند (و در نتیجه، چهقدر میدانستیم؟). بنابراین داستانی که شورای ملی مقاومت ایران منتشر کرد ادامه پیدا کرد. گرچه بهنظر ِ من در تابستان امسال آخرین قطه از پازل آشکار شد.
در دکترین یکدرصدی ، ران ساسکیند تأیید نمود (7) که سازمان اطلاعات ایالات متحده به اورس تینر (از اعضای شبکهی عبدالقدیرخان) در دههی 1990 نزدیک شده بود و اجازه داده بود او در محل بماند تا مشتریان خان را شناسایی کند.
این امر همچنین کمک میکند توضیح دهیم چرا دولت کلینتون اینقدر در تلاشهای موفقش (8) برای کوتاه کردن کمک خارجی به تأسیسات تبدیل اورانیوم ایران در اصفهان و همچنین بر یک سری گزارشهای 721 (9) قبل از آگوست 2002 مبنی بر اینکه ایران به تلاش برای استفاده از برنامهی انرژی هستهای غیرنظامی خود بهمنظور توجیه اقدامات برای کسب ظرفیتهای چرخهی سوخت هستهای … که برای تولید مواد قابل شکافت قابل کاربرد در برنامهی تسلیحاتی مناسب هستند ادامه میدهد، پافشاری میکرد. **
_________________________________________
1- Mark Hibbs,”U.S. Briefed Suppliers Group in October on Suspected Iranian Enrichment Plant,” Nuclear Fuel 27:26, December 23, 2002, p. 1.
2- www.chicagotribune.com/news/nationworld/chi-0212140110dec14,1,7238769.story?coll=chi-entertainment-utl
3- www.isis-online.org/publications/iran/iranimages.html
4- transcripts.cnn.com/TRANSCRIPTS/0212/13/lol.07.html
5- www.cnn.com/2004/US/02/05/tenet.transcript.ap
6- www.msnbc.msn.com/id/7902719/site/newsweek
7- www.armscontrolwonk.com/1140/urs-tinner
8- www.armscontrolwonk.com/724/got-gas-iran-stinks-at-making-uf6
9- www.cia.gov/cia/reports/721_reports/jan_jun2002.html#3
* جفری گلن لوییس مدیراجرایی مدیریت پروژهی اتمی در مرکز بِلفر برای علوم و امور بینالمللی است. دکتر لوییس عضو هیأت مشاورهای ویراستاری بولتن دانشمندان اتمی نیز هست. وی قبل از پیوستن به مرکز بلفر در مرکز مطالعات امنیتی و بینالمللی در مدرسهی سیاستگذاری عمومی دانشگاه مریلند بهکار پژوهش مشغول بود. قبل از آن هم مدیر اجرایی انجمن مدارس حرفهای امور بینالمللی و کارمند میهمان در مرکز مطالعات بینالمللی و استراتژیک» بود و با دفتر معاون وزیر دفاع در امور خطمشی همکاری میکرد. دکتر لوییس دکترای خود را در رشتهی مطالعات سیاستگذاری (خط مشی اقتصادی و امنیتی بینالمللی) از دانشگاه مریلند دریافت کرده و مدرک کارشناسی او در رشتهی فلسفه و علوم سیاسی از آگوستانا کالج در راک آیلند است.
** در قسمت نظرات این مقاله در سایت شخصی دکتر لوییس، شخصی بهنام چت کینزمن نوشته است: « اسکات ریتر در کتاب خود هدف؛ ایران تأکید میکند که سیستم اطلاعاتی اسراییل، از شورای ملی مقاومت برای منتشر کردن اطلاعات دربارهی نطنز استفاده کرد. از آنجا که ریتر بازرس سازمان ملل بود، مطالب او قابل باور هستند. او همچنین تصریح میکند که اسراییلیها مستقیماً اطلاعات دیگری را به آژانس دادند و بعد مجدداً از شورای ملی مقاومت خواستند که آن گزارشها را منتشر کند. بههمین خاطر آژانس درخواست آنان برای بازرسی از یکی از سایتها را رد کرد. »
شورای ملی مقاومت نطنز را کشف نکرد
