بیش از ده سال از انتقال اعضای مجاهدین خلق از عراق به آلبانی میگذرد. در این دوره شمار زیادی از اعضای تشکیلات موفق شدهاند که از حصارهای فیزیکی و روانی آن خود را رها سازند و به جهان آزاد پا بگذارند. با این وجود کماکان بیش از دو هزار نفر از اعضای این تشکیلات در درون پایگاهی موسوم به اشرف 3 در شمال آلبانی در جوار روستای کوچک مانز ساکن هستند. ماندن این افراد در تشکیلاتی مستبد با مناسبات فرقهای میتواند دلایل گوناگونی داشته باشد که مهم ترین آن وضعیت هویتی آنهاست.
در ماه گذشته خبری درباره فرار یک خانواده از قرارگاه اشرف 3 منتشر شد که به خودی خود شوکه کننده بود. از این جهت که خروج یک خانواده به اتفاق یکدیگر از نادرترین وقایعی است که ممکن است در تشکیلات مجاهدین خلق رخ بدهد. این موضوع بهانه ای شد تا برخی از اعضای جدا شده از تشکیلات نظرات و مشاهدات خود در این باره را بازگو کنند.
محمدرضا ترابی با نام مستعار ری ترابی یکی از اعضای پیشین مجاهدین خلق در واکنش به این خبر، حقایقی را درباره وضعیت پناهندگی ساکنان مقر مجاهدین خلق در آلبانی نکاتی را در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس مطرح کرد. او که از کودک سربازان پیشین مجاهدین خلق است، در سال 2017 در حالی 18 سال از دوران نوجوانی و جوانی خود را در تشکیلات گرفتار بود، از آن جدا شد.
ترابی که تاکنون افشاگریهای قابل توجهی درباره ذات خشونت طلب و فرقهای مجاهدین خلق انجام داده است، درباره کارشکنیهای سران این تشکیلات در خصوص وضعیت پناهندگی اعضا در بدو ورود به آلبانی مینویسد:
مجاهدین با پول زیاد خیلی از سیاستمداران آلبانیایی را خریدند. همچنین توافق اولیهای که بر اساس آن اعضای مجاهدین همگی به کشور آلبانی منتقل شدند ایجاد کنترل و حبس و فشار بر اعضا را برای مسئولین خیلی ساده کرده است.
او در ادامه درباره توافق اولیهای بین مجاهدین و دولت آمریکا و آلبانی برای انتقال اعضا به آلبانی صورت گرفته بود، چنین توضیح میدهد:
آن توافق کنترل تشکیلات مجاهدین بر اعضا را خیلی آسان کرده است چون به فرقه مسئولیت کامل بر اعضا را داده است. نکته مهم دیگر «استاتوی قانونی» اعضای مجاهدین در آلبانی است. اعضا استاتوی قانونی دائمی ندارند. چند سال پیش دولت برای تک تک اعضا یک کارت شناسایی با استاتوی موقت صادر کرده بود، اما تاریخ انقضای آن به سر رسیده و مسئولین مجاهدین اجازه تمدید آن را ندادند. بنابراین، خروج اعضا از کمپ غیر مجاز است چون مدارک معتبری ندارند.
در تایید و تکمیل توضیحات ری ترابی، میتوان به اظهارات حمید آتابای عضو پیشین دیگری از تشکیلات مجاهدین خلق اشاره کرد. آتابای که 29 سال از عمر خود را در حصارهای مجاهدین خلق گرفتار بود در گفتگویی که اخیرا با یک بلاگر اینستاگرامی داشت از تجربیات خود از دوران حضور در تشکیلات گفت. او در بخشی از صحبت هایش به شرایط اعضا هنگام خروج از عراق و انتقال به آلبانی پرداخت.
این عضو پیشین مجاهدین خلق که در عنفوان جوانی به عنوان اسیر جنگ ایران و عراق گرفتار مجاهدین خلق شد، به خاطر میآورد که در سال 2013 در هنگامه انتقال به آلبانی، مسئولان مجاهدین خلق سندی پیش روی اعضا گذاشتند و در حالتی اضطراری، تحت فشار و به لطایف الحیلی از اعضا خواستند که آن را امضا کنند. بنابر مفاد این سند، هر عضو از تشکیلات مجاهدین خلق اعلام میکند که رضایت کامل به عضویت و ماندن در تشکیلات دارد و از سازمانهای بین المللی همچون صلیب سرخ جهانی و کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل هیچ تقاضایی برای همکاری در جهت گرفتن پناهندگی ندارد.
این سند در واقع از سوی تشکیلات مجاهدین خلق به کمیساریای عالی پناهندگان ارائه شد. بدین ترتیب، بسیاری از اعضای مجاهدین خلق که پس از انتقال این تشکیلات به خاک اروپا عزم خروج از تشکیلات کردند با مانع بزرگی مواجه میشدند که ناشی از امضای همین سند بود که به موجب آن کمیساریا در جهت گرفتن استاتوی قانونی هیچ کمکی به آنها . بنا به اظهارات حمید آتابای، هر زمان که عضوی از سازمان پیگیر تقاضای پناهندگی قانونی در آلبانی میشد، امضایش در پای سند مذکور به عنوان مانعی قانونی به او نشان داده میشد.
بنابراین افرادی که تاکنون موفق به خروج از حصارهای ذهنی و فیزیکی مجاهدین خلق شدهاند –که شمارشان کم هم نیست— توانستهاند بر موانع بیشمار ذهنی و همچنین قانونی فائق بیایند. فرار از فرقه نظامی و مستبدی که تمام توان خود را برای حفظ نیروهایش به کار بسته است، کاری به غایت بزرگ و ستودنی است.
مزدا پارسی