… به نوشته نیویورک تایمز هنوز کسانی در دولت بوش هستند، از جمله دیک چنی، که ایران را با بدبینی عمیق می نگرند. اما دست کم در حال حاضر، استدلال برای رویارویی نظامی با ایران – که شایعات گسترده ای در مورد آن وجود داشت و بیم آن می رفت – در آینده قابل پیش بینی از گزینه ها حذف شده است…
گزارشی از بی بی سی، پنجم دسامبر 2007
تحلیل روزنامه های آمریکا از گزارش تازه درباره ایران
روزنامه های آمریکایی روز سه شنبه به تفصیل گزارش تازه سازمان های اطلاعاتی آمریکا که می گوید ایران "برنامه اتمی نظامی" خود را در سال 2003 متوقف کرده را منعکس کرده و به تحلیل آن پرداختند.
روزنامه های عمده این کشور جملگی اتفاق نظر دارند که این گزارش تحت عنوان "برآورد اطلاعات ملی" یا "ان آی ی" (National Interlligence Estimate) دارای پیامدهای عمیقی برای بحث در مورد سیاست مربوط به ایران خواهد بود و برخی از آنها نتیجه گیری کرده اند که این گزارش در واقع منطق دولت بوش برای دنبال کردن خط مشیی تند علیه ایران را تضعیف خواهد کرد.
نیویورک تایمز در تحلیلی به قلم استیون لی مایرز می نویسد: "به ندرت پیش آمده و شاید هم هرگز پیش نیامده باشد که یک گزارش اطلاعاتی به طور کامل، تا این حد ناگهانی، و غافلگیرانه، بحث در واشنگتن در مورد سیاست خارجی را عوض کند."
"دولتی که تعقیب سلاح های اتمی توسط ایران را پایه منطق یک سیاست خارجی تند قرار داده بود – به عنوان تلاشی برای جلوگیری از جنگ جهانی سوم، آنطور که رئیس جمهور بوش همین چند هفته قبل گفت – اکنون یک سند محرمانه در دست خود می بیند که بخش بزرگی از شالوده رویکردش نسبت به ایران را تضعیف می کند."
بخش های کلیدی آن گزارش از طبقه بندی خارج و روز دوشنبه منتشر شد. اما بخش اعظم آن که گفته می شود حدود 140 صفحه است همچنان محرمانه است.
نیویورک تایمز می افزاید که تاثیر ارزیابی گزارش به اشکال متعدد در داخل و خارج آمریکا حس خواهد شد:
"همانطور که یک مقام ارشد دولت با اکراه اذعان کرد، این گزارش مسلما حمایت بین المللی از تحریم های شدیدتر علیه ایران را تضعیف می کند. و بار دیگر سوال هایی درباره درستی و صداقت سازمان های اطلاعاتی آمریکا پیش می آورد، از جمله اینکه آیا آنچه حالا اذعان می شود بیانیه های اغراق آمیز درباره نیات ایران در یک ارزیابی سال 2005 بوده، منعکس کننده ضعف در شیوهای عملیات تجسسی و اطلاعاتی بوده یا فشار سیاسی."
به نوشته نیویورک تایمز اما بزرگترین تغییر می تواند تاثیر این گزارش بر آخرین سال ریاست جمهوری جورج بوش و همچنین مبارزات انتخاباتی برای جایگزینی وی باشد: "تا روز دوشنبه، به نظر می رسید سال 2008 سالی باشد که حداقل وقتی نوبت به سیاست خارجی می رسد، غرق چشم انداز رویارویی با ایران شود."
تعدادی از نامزدهای جمهوری خواه انتخابات ریاست جمهوری 2008 و در راس آنها رودی جولیانی، شهردار نیویورک در زمان حملات 11 سپتامبر، مقابله با ایران را از اولویت های سیاست خارجی خود در صورت پیروزی اعلام کرده بودند.
به نوشته نیویورک تایمز هنوز کسانی در دولت بوش هستند، از جمله دیک چنی، که ایران را با بدبینی عمیق می نگرند. اما دست کم در حال حاضر، استدلال برای رویارویی نظامی با ایران – که شایعات گسترده ای در مورد آن وجود داشت و بیم آن می رفت – در آینده قابل پیش بینی از گزینه ها حذف شده است.
این روزنامه به نقل از چاک هیگل، سناتور جمهوری خواه از نبراسکا، می نویسد که این اطلاعات تازه "عاجل بودن لزوم حمله به ایران یا از کار انداختن تاسیسات آن را باطل می کند… فکر نمی کنم بتوان در مورد اهمیت این گزارش اغراق کرد."
با این حال حتی برخی کارشناسان در مورد اعتبار گزارش های سازمان های اطلاعاتی از جمله این ارزیابی تازه ابراز تردید کرده اند.
جان آلترمن از مرکز مطالعات بین المللی و استراتژیک به نیویورک تایمز گفت: "نتیجه این است که جامعه اطلاعاتی اذعان کرده که در اشتباه بوده است؟ بنابراین چرا باید این بار حرف آنها را باور کنیم؟"
سناتور هیگل که در گذشته خواستار گفتگوی مستقیم و نامشروط آمریکا با ایران برای پایان دادن به حدود سه دهه خصومت میان دو کشور شده در گفتگو با نیویورک تایمز ابراز امیدواری کرد دولت بوش در سال پایانی خود همان نوع انعطاف پذیری را که در مورد کره شمالی نشان داد در مورد ایران به نمایش بگذارد.
وی گفت توقف فعالیت های تسلیحات اتمی ایران – که ایران اصلا وجود آن را انکار کرده – باعث پدید آمدن گشایشی برای گفتگو میان دو کشور شده است.
واشنگتن پست روزنامه عمده و پرخواننده پایتخت آمریکا نیز در گزارشی تحت عنوان "ضربه ای به سیاست بوش مقابل تهران" به قلم پیتر بیکر و رابین رایت نوشت: "این گزارش تازه نه تنها شعارهای هشدارآمیز دولت در مورد جاه طلبی های اتمی ایران را تضعیف می کند، بلکه می تواند تلاش بوش برای تشدید تحریم های بین المللی را مختل کرده و احتمال اقدام پیشگیرانه نظامی را پیش از پایان ریاست جمهوری او از میان گزینه ها حذف کند."
به نوشته این روزنامه مساله مربوط به ایران احتمالا در حال بدل شدن به مساله غالب سیاست خارجی در سال پایانی حکومت جورج بوش در کاخ سفید و مبارزات انتخاباتی برای جایگزینی او بود:
"اکنون رهبران آمریکا و جهان خارج مجبور خواهند بود آنچه را تصور می کردند در مورد نیات و توانایی های ایران می دانند مورد بازنگری قرار دهند."
به نوشته این روزنامه برخی دیپلمات ها گفته اند که گزارش تازه ممکن است تلاش های آمریکا برای جلب آرای لازم جهت تصویب یک قطعنامه سوم در شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران را فلج کند.
تنها همین چند روز پیش، نیکلاس برنز، معاون وزارت خارجه آمریکا در پاریس با همتایان خود از بریتانیا، فرانسه، روسیه، چین و آلمان ملاقات کرد تا حمایت آنها از قطعنامه تازه شورای امنیت را جلب کند.
با این حال این روزنامه می نویسد که به گفته برخی کارشناسان گزارش اطلاعاتی حاوی زبانی است که دولت آمریکا می تواند از آن برای مدعی شدن پیروزی استفاده کند.
پل پیلار، یک مقام سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، سیا، که از سیاست دولت بوش پیش از جنگ عراق انتقاد کرده است به این روزنامه گفت که افشای توقف برنامه تسلیحات اتمی ایران یک "شوک" واقعی است اما اشاره کرد که "دولت می تواند بگوید ایران در دوران حکومت ما برنامه اش را متوقف کرد و این برای ما یک موفقیت است. که دلیل محکمی هم دارد."
لس آنجلس تایمز عمده ترین روزنامه غرب آمریکا نیز نوشت که انتظار می رود ارزیابی تازه دارای پیامدهای عمده ای برای بحث های جاری درباره اینکه رویارویی با ایران باید نظامی باشد یا دیپلماتیک خواهد بود؛ مساله ای که به نوشته این روزنامه منبع تنش و اصطکاک در داخل دولت بوش و برخی اعضای جامعه بین المللی بوده است.
این روزنامه به بخش های مهمی از این گزارش اشاره می کند: "تصمیم های تهران براساس رویکردی مقرون به صرفه تنظیم می شود و نه شتاب برای دستیابی به تسلیحات (اتمی) صرف نظر از هزینه های سیاسی، اقتصادی و نظامی آن."
یک مقام ارشد اطلاعاتی آمریکا در گفتگو با این روزنامه علیه این برداشت که یک پاره واحد از اطلاعات منجر به گزارش تازه شده است هشدار داد. وی در عوض به مجموعه ای از تحولات از جمله تصمیم تهران برای دادن اجازه بازدید به خبرنگاران خارجی از تاسیسات اتمی نطنز در تابستان گذشته به عنوان مبنای این گزارش اشاره کرد.