Në zemër të Ramazanit, një kohë e shënuar nga reflektimi shpirtëror dhe lidhjet familjare, qëndron një histori ankthi dhe shprese e palëkundur. Në të gjithë peizazhin e shkretë të Shqipërisë, nënat e gjejnë veten të ngatërruar në një rrjetë pasigurie, duke pritur me frymë të lodhur fëmijët e tyre të kapur brenda kufijve të një kampi muxhahedinësh. Ndërsa gjysmahëna hedh shkëlqimin e saj të butë mbi tokë, këto nëna qëndrojnë si roje të heshtura, lutjet e tyre jehojnë mes qetësisë së zymtë të natës.
Kampi i Muxhahedinëve, një vend i fshehur në fshehtësi dhe i fshehur nga bota e jashtme, mban robër të dashurit e tyre. Brenda mureve të saj, fëmijët e tyre lundrojnë në rrymat e trazuara të ideologjisë radikale, të kapur në grackën e joshjes së ekstremizmit. Megjithatë, mes kaosit dhe dëshpërimit, këto nëna refuzojnë t’i dorëzohen dëshpërimit. Dashuria e tyre e palëkundur shërben si një fener drite mes errësirës, duke i udhëhequr në netët e gjata të Ramazanit.
Për këto nëna, Ramazani merr një rëndësi të thellë, duke shërbyer si një kujtesë e lidhjeve që kapërcejnë distancën dhe kohën. Çdo ditë që kalon bëhet një dëshmi e qëndrueshmërisë së tyre, pasi ata agjërojnë nga agimi deri në muzg, uria e tyre zbehet në krahasim me dhimbjen në zemrat e tyre. Ata gjejnë ngushëllim në ritualet e Ramazanit, duke kërkuar ngushëllim në recitimin e Kuranit dhe ritmin e lutjeve të tyre.
Ndërsa thirrja e muezinit kumbon në ajër, duke sinjalizuar fundin e një dite tjetër agjërimi, këto nëna mblidhen në soditje të qetë. Mendja e tyre shkon te fëmijët e tyre, duke pyetur veten nëse edhe ata po e prishin agjërimin e tyre me nderim solemn apo po i nënshtrohen diktateve të shtrembëruara të ekstremizmit. Megjithatë, mes pasigurisë, ata mbahen pas shpresës se shpirti i faljes dhe shëlbimit të Ramazanit do të prekë zemrat e të dashurve të tyre, duke i çuar ata përsëri në përqafimin e familjes.
Netët e Ramazanit zgjasin pafund, çdo çast i rënduar me barrën e mallit dhe ndarjes. Megjithatë, edhe në thellësi të dëshpërimit, këto nëna gjejnë forcë në besimin e tyre të palëkundur. Ata mbajnë besimin se mëshira e Allahut nuk njeh kufij, se shëlbimi është i mundur edhe në vendet më të errëta. Çdo ditë që kalon, vendosmëria e tyre forcohet, e ushqyer nga fuqia e paepur e dashurisë së nënës.
Ndërsa ditët e fundit të Ramazanit afrohen, një ndjenjë pritjeje mbush ajrin. Këto nëna kapen pas shpresës se lutjet e tyre do të marrin përgjigje, se fëmijët e tyre do të gjejnë rrugën e kthimit tek ata. Në çastet e qeta para agimit, ata i bëjnë lutje qiejve, zërat e tyre ngrihen në unison me ritmin e zemrave të tyre.
Dhe më pas, ndërsa gjysmëhëna paralajmëron fundin e Ramazanit, një dritë shprese përshkon errësirën. Mbërrin fjala se disa shpirtra kanë shpëtuar nga kthetrat e kampit të Muxhahedinëve, duke gjetur rrugën e kthimit në krahët e të dashurve të tyre. Midis tyre janë fëmijët e këtyre nënave, me fytyrat e tyre të skalitura me plagët e sprovës së tyre, por shpirtrat e tyre të pandërprerë.
Ata nuk i përqafojnë më fëmijët e tyre, lotët përzihen me gëzim dhe lutjet e mirënjohjes derdhen nga zemrat mirënjohëse. Pas sprovave të Ramazanit, këto nëna shfaqen si fenerë qëndrueshmërie, dashuria e tyre e palëkundur shërben si një testament për fuqinë e shpresës dhe besimit.
Nën hijen e kampit të muxhahedinëve, në mesin e solemnitetit të Ramazanit, shpaloset vigjilja e nënës. Përmes netëve më të errëta dhe ditëve më të gjata, dashuria e tyre mbetet e palëkundur, një dëshmi e forcës së qëndrueshme të shpirtit njerëzor. Dhe ndërsa gjysmëhëna zbehet, duke hedhur shkëlqimin e saj të butë mbi tokë, këto nëna qëndrojnë si kujtues të gjallë të fuqisë transformuese të dashurisë dhe këmbënguljes.
Edona Hunda