مرصاد به عنوان یکی از عملیات‌های مهم و حساس در تاریخ کشورمان، پاسخی بود کوبنده به حرکت گروه مجاهدین که داعیه تجاوز به خاک ایران را داشتند.
مسعود رجوی سرکرده مجاهدین وقتی در قرارگاه اشرف راه‌ها و جاده‌های ایران و عراق تا تهران را بر روی نقشه می‌کشید شاید تصورش کمین گاه مرصاد پایان یک توهم دروغین را نمی‌کرد اندیشه‌ای را که در ذهنش می‌پروراند رویایی دست نیافتنی بیش نیست.
مجاهدین در اولین روز‌های مرداد ماه سال ۱۳۶۷ با فرمان «آتش به پیش» مریم رجوی بطور عملی نقشه خود را اجرایی کردند، فرمانی که مجاهدین را به اعماق تاریخ فرو برد و تنها چند روز پس از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ توسط ایران اتفاق افتاد.
در این حمله ۲۵ تیپ، بیش از ۵ هزار نیرو و تجهیزات با حمایت گسترده هوایی و زمینی صدام عملیاتی به نام فروغ جاویدان را همراهی می‌کردند که از سمت غرب وارد ایران شدند.
تحلیلی بر اهداف حمله مجاهدین به ایران و مناسبات رژیم بعث
سردار مرادعلی محمدی مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان کرمانشاه می‌گوید: «رژیم بعث عراق در ادامه روند کارشکنی‌های خود در فکر نقشه‌ای برای هجوم مجدد به ایران بود و به این ترتیب در روز جمعه ۳۱ تیرماه سال ۶۷ تهاجم مجدد خود را از سه منطقه جنوب، غرب و شمال غرب به ایران آغاز می‌کند.»
بر همین اساس نیرو‌های عراقی در جبهه جنوب حملات گسترده‌ای را طراحی کرده بودند تا تمرکز نیرو‌های ایرانی را متوجه این جبهه کرده و راه را برای نفوذ مجاهدین در غرب هموار کنند.
شاید تصور سران سازمان این بود که سوار بر تانک‌ها و نفربر‌های خود می‌توانند بدون مواجهه با هر گونه مقاومتی به سرعت خود را به تهران برسانند.
قصرشیرین، سرپل ذهاب، کرند و اسلام آباد غرب یکی پس از دیگری سقوط کردند و مجاهدین خوشحال از فتح با تمام قوا و دلخوش به یک وعده توخالی به نام تسخیر تهران به پیشروی خود تا تنگه چهار زبر که بعد‌ها به «مرصاد» معروف می‌شود ادامه می‌دهند.
سرکرده مجاهدین خلق با درک ضعیف از مناسبات قدرت در ایران برخی از وقایع و رخداد‌های آن را دستمایه تحلیلی نادرست قرار داد و آن هم فروپاشی نظام سیاسی تداعی می‌شد. آن‌ها بر این مسئله تاکید می‌کردند که ما از قبل تصمیم به انجام عملیات را داشتیم و می‌خواستیم آن را دیرتر انجام دهیم، اما پذیرش قطعنامه ۵۹۸ از طرف ایران کار ما را تسریع کرد.
سرنوشت عملیات فروغ جاویدان
با اطلاع فرماندهان و‌مسئولان نظام از پیشروی مجاهدین ومتوقف کردن آن‌ها در گردنه چهار زبر توسط رزمندگان اسلام، عملیات مرصاد به منظور مقابله، انهدام و تعقیب و تنبیه سازمان مجاهدین طرح ریزی و در ۵ مرداد سال ۶۷ به مرحله اجرا درآمد.
با استقرار نیرو‌های ایرانی در سه محور چهار زبر، اسلام آباد غرب و جاده قلاجه مجاهدین محاصره می‌شوند، نیرو‌ها وتجهیزات جنگی آن‌ها مورد هدف قرار می‌گیرد، سازماندهی آن‌ها بر هم می‌خورد و تلفات زیادی به آن‌ها وارد می‌شود.
شهید سپهبد صیاد شیرازی فرمانده عملیات مرصاد بخشی از خاطرات خود را در عملیات مرصاد اینگونه بازگو می‌کند: «ساعت ۵ صبح روز عملیات خلبان‌های هوانیروز در پایگاه کرمانشاه مهیای توجیح و برای شناسایی عازم منطقه می‌شوند با گسیل تیم‌های هوانیروز به منطقه خاکریز دشمن هدف قرار می‌گیرد و مجاهدین زمین گیر می‌شوند.»
در این عملیات هزار و ۵۲۳ نفر از افراد سازمان مجاهدین کشته، ۲ هزار و ۳۰۰ نفر زخمی و ۳۰۵ نفر از آن‌ها هم دستگیر می‌شوند.
امیر آزادی فرمانده پایگاه یکم هوانیروز کرمانشاه همدلی و وفاق فرماندهان و نیرو‌های ایرانی و خطای محاسباتی مجاهدین در سنجش عقاید مردم با آنان را از رمز‌های موفقیت این عملیات می‌داند.
به این ترتیب مجاهدین که قصد داشتند تهران را ۴۸ساعته فتح کنند ناکام ماندند و عملیات فروغ جاویدان به غروبی همیشگی برایشان تبدیل شد؛ و اکنون سالهاست پایان افتخار آفرین هشت ساله دفاع مقدس در مرصاد با یادمانی به همین نام در آن مکان پیوند خورده است.
سحر پیرویسی