فعالیتهای کمیته بینالمللی صلیب سرخ بر مبنای کنوانسیونهای ژنو مصوب 1949 و پروتکلهای الحاقی به آنها، اساسنامه این سازمان – و نیز اساسنامه نهضت بینالمللی صلیب سرخ و قطعنامههای کنفرانس بینالمللی صلیب سرخ تنظیم میشوند. این نهاد بین المللی تلاش دارد حمایت و کمک رسانی بشردوستانه به قربانیان درگیری مسلحانه و دیگر شرایط خشونتآمیز را تضمین نماید. یکی از اصلی ترین وظایف سازمان صلیب سرخ جهانی حمایت از اسرای جنگی در زمان جنگ و حتی پس از پایان جنگ است و مطابق توافقات به عمل آمده تمامی دولتها بر اساس کنوانسیون های چهارگانه ژنو مصوب 1949 ملزم هستند که در زمان خاص و اضطراری به ویژه در امور اسرای جنگی ورود نموده و از آنها حفاظت نمایند.
اسیران جنگی با توجه به قوانین و کنوانسیونهای اشاره شده از حمایت کشور حامی، کمیته بینالمللی صلیب سرخ، نماینده معتمد اسیران و سازمانهای بینالمللی انسانی و بشر دوستانه برخوردار میباشند که این چهار عامل با بهره گیری از قوانین، کنوانسیونها و حمایتهای دیوان کیفری بینالمللی و صلیب سرخ جهانی نسبت به ایفاد حقوق اسیران جنگی اعم از زمان اسارت، زمان آزادی و حتی پس از آزادی اقدام مینمایند.
همانگونه که مطلع هستید گروه موسوم به مجاهدین خلق در زمان جنگ ایران و عراق همکاری نزدیکی اعم از نظامی، سیاسی ….. با دولت وقت صدام حسین داشتند. مجاهدین با بهره جویی از روابط غیرعرفی با صدام و با توجه به شرایط سخت و وخیم و وضعیت اسفناک اردوگاه های جنگی در عراق به طور مخفیانه و با زیر پا گذاشتن اصل قانون سوم ژنو، وارد اردوگاه اسرای جنگی شده و با فریب تعداد چشم گیری از اسرای ایرانی را به کمپ موسوم به اشرف در نزدیکی شهر خالص انتقال داده است. با امعان نظر به اینکه مطابق قانون سوم ژنو و همچنین قانون چهارگانه آن تمامی اسرای جنگی دارای حق و حقوق رسمی و شناخته شده بین المللی هستند فلذا هیچ ارگان، گروه یا نهادی نمی تواند بدون دخالت صلیب سرخ جهانی نسبت به حقوق آنها تعرضی داشته باشد. خطوط کلی حمایت از اسیران جنگی برپایه کنوانسیون سوم ژنو و پروتکل اول الحاقی ۱۹۷۷به شرح زیر است:
تمامی اسرای جنگی مطابق قوانین مندرج سازمان ملل و کمیته صلیب سرخ جهانی، در اختیار دولت دشمن هستند نه در اختیار اشخاص یا نیروهایی که آنها را اسیر کردهاند. در این بخش مهم محرز و مسلم است که سران مجاهدین خلق با تبانی صدام حسین این اصل مهم قانونی را نقض و زیر پا گذاشتند و با دور زدن سازمان ملل به ویژه کمیته صلیب سرخ جهانی، سر خود اسرای جنگی را برای بکارگیری مقاصد شوم به کمپ مجاهدین خلق انتقال داده اند. برابر ماده 13 کنوانسیون ژنو حتی برای یک عمل جراحی باید با رضایت اسیر و تحت نظر صلیب سرخ جهانی اقدمات معمول انجام گیرد در حالیکه عوامل رجوی پا را فراتر از قانون گذاشته و با حیله و فریب اسیران، ضمن سوء استفاده از وضعیت حاد اردوگاه های جنگی برخی از اسرای ایرانی را به کمپ های خودشان انتقال دادند. مطابق مواد 49 -52-63 و70 قانون سوم ژنو اسرا نباید وادار به انجام کارهای مخاطره آمیز که جانشان در معرض خطر است باشند. همچین آنها باید حق کمک از مراجع بشر دوستانه و حق اطلاع رسانی از وضعیت سلامتی خود به خانواده هایشان را از طریق کمیته صلیب سرخ جهانی داشته باشند.
شایان ذکر است مسئولین کمیته صلیب سرخ جهانی با وظایف قانونی که بر عهده داشتند در دفعات مکرر در سنوات گذشته به ویژه در سال هایی که کمپ مجاهدین در عراق بود بارها برای دیدارهای نوبه ای به کمپ اشرف مجاهدین خلق مراجعه و به صورت خصوصی با اسیران جنگی حاضر در کمپ ملاقات کردند.
متاسفانه از سال 1395 و پس از اخراج مجاهدین از عراق و حضور آنها در کمپ مانز کشور آلبانی مسئولین صلیب سرخ جهانی علیرغم درخواست های مکرر خانواده های اسیران از خود سلب مسئولیت نموده و در راستای انجام وظایف خود قصور می ورزند. با بذل توجه به مواد فوق الاشاره که تاکید کرده عوامل کمیته صلیب سرخ جهانی تا تعیین تکلیف نهایی وضعیت اسرا در قبال اسیران و خانواده های آنها عهده دار مسئولیت ذاتی و انسانی هستند لذا از مقامات سازمان ملل و کمیته بین المللی صلیب سرخ جهانی انتظار می رود پاسخگوی نامه ها و درخواست خانواده های اسرای جنگی که کما کان در نزد مجاهدین هستند، باشند.
صمد اسکندری – واحد حقوقی انجمن نجات
